آدم بعضی وبلاگارو می بینه فقط دوست داره سر بذاره بمیره!!! کجان نسل طلایی وبلاگنویسای دهه هشتاد؟
(احتمالا موقتی!)
مردم همه یکپارچه ومتحد بودند، همه تحول میخواستند: سرنگونی حکومت طاغوت هدف همگانی شده بود! مردم ایران همواره در تمام طول تاریخ می دانستند چه چیزهایی را نمی خواهند! اما همیشه آنقدر عجله داشتند که هرگز نشد بنشینند و درست و حسابی فکر کنند ببینند چه میخواهند!!! اصلا چطور باید به آنچه می خواهند برسند!
بالاخره یک هواپیما بر زمین نشست و فجر پیروزی دمیده شد، با بلیزرِ نمره غربی(!) مشت محکمی بر دهان استکبار کوبیده شد و مردم یکهو به خودشان آمدند دیدند «انقلاب» شده! آن وقت بود که: «ده بیست سی چهل کردند و دولت موقت انتخاب شد!» هیچکس خبر نداشت که بعد از چند سال، آوردن نام آن دولت نیز گناهی نابخشودنی خواهد بود!!!
حال نوبت به مجازات عُمّالِ طاغوت و دشمنان انقلاب رسید! به لطف دادگاههای انقلابی راه بهشت هموار می شد و مدینه ی فاضله با سرعتی مهار ناشدنی به سوی فضل می تاخت!! …
و بعد: انقلاب دوم!!! از دیوار سفارت آمریکا بالا کشیدند و لانه ی جاسوسی تسخیر شد تا نام ایران با تروریسم عجین شود! دولت بازرگان که بسیار اخلاق مدار بود، چون نمی دانست این کار سی سال بعد مُد می شود استعفا کرد…
گفتند: انقلاب ما انفجار نور بود! و لاجَرَم ترکش های این انفجار به پای دانشگاه هم خورد و مجبور شد چند سالی مرخصی استعلاجی بگیرد...
روزها می گذشت و قطار انقلاب هرکه را نمی خواست، در ایستگاه های خود پیاده می کرد…
چپ و مارکسیست، لیبرال و ملی و ملی- مذهبی و ...
گذشت وگذشت تا از پس سال ها جنگِ نفت وخون، روزهای خوش سازندگی و اصلاحات و مهرورزی هم گذشت و مردم همه خوشحال، نه فقری باقی ماند نه فحشا، نه تورم و نه حقوق کسی پایمال شد و نه خیلی چیزهای دیگر...
سی و چند سال گذشت و انقلابمان همچنان انقلابی ماند! حتی نفت 120 دلاری قیمت آسایش را نپرداخت و چراغهایی که به خانه روا بود را نه فقط به مسجد بلکه راهی جیب آقایان کرد!
شکوفه های سپیدِ تغییر و نهال سبزِ خِرَد را با باتومِ مهرورزی و کرامت انسانی کبود کردند تا با ریختنِ بنفشه های تدبیر در صندوقهای رأی، به رفتن زمستان امید داشته باشیم!
برجام هم به فرجام رسید! نفت، رفت و از آب هم ارزان تر شد!
حصر هم نشکست! نخست وزیر امام و رئیس چند دوره ی مجلس و آنها که اولین بار از دیوار سفارت بالا رفته بودند و آنها که نرفته بودند! فتنه گر و انحرافی و نفوذی همه از قطار پیاده شدند و نوه ی آن سیدی که از هواپیما پیاده شده بود مثل همه آدمهای معروف در آن عکس معروف! ناخودی شد و صلاحیتش زیر سوال رفت!!! و ما باز هم رای می دهیم حتی اگر ناخودی باشیم! در این مقطع حساس کنونی که سی و هفت ساله شده است، من رای می دهم تا علاوه بر صلاحیت، حق نفس کشیدنم را از دست ندهم! تا ساپورت که می پوشم فیلمش در مجلس عامل تحریک نشود! من رأی می دهم تا شادی های کوچک و یواشکی ام بهانه ی به خطر افتادن اسلام نباشد! تا قوانینی بر ضد حقوق اولیه انسانی من تصویب نشود! نماینده های کشورم به من و بقیه دنیا فحاشی نکنند! تا لازم نباشد کسی را در صحن مجلس بتون بگیرند!! تا با حضور حداکثری پایه های نظام را استحکام ببخشم که دفعه ی بعدی برچسب ضد نظام و ضد انقلاب به پیشانی ام نچسبد!!! تا دوباره جنگ و تحریم و صادرات انقلاب، دلیل عقب ماندگیمان نباشد که آن وقت ببینم بهانه ی بیکاری و فقر و فساد چیست!!!
حالا مردم به یُمن این سی و هفت سال همه موبایل دارند و با شبکه های اجتماعیشان جوک ها و تصاویرِ لامپ و کمک فنر برای هم می فرستند و خوشحالند ازینکه همه ی خانه ها برق کشی شده اند و همه ی جاده ها آسفالت هستند!!! انرژی هسته ای داریم! ایرباس داریم! با دنیا روابط معقول داریم و اگر کمی تلاش کنیم می رسیم به همان سی و چند سال قبل! خلاصه ملالی نیست جز دوری شما…
راستی، در این مقطع حساس کنونی همه رأی می دهند، شما چطور؟
قسم به اسم آزادی به لحظه‌ای که جان دادی
به قلبِ از هم پاشیده شهیدِ در خون غلتیده
که راه ما باشد آن راه تو، ای شهید
آنجا چراغی روشن است...
کتابخانه ی کوچکمان را می گویم، همچنان چراغش روشن است و این خود سبب امیدواریست که هنوز هم بعد از این همه مدت جمعمان جمع است و پاتوقمان گرم. اوضاع و احوال هم رو به راه است و «کتابخانه ای برای زندگی بهتر» همچنان زنده و پویاست.
برنامه های گروه را برای دعوت دوستان جدید به جمعمان خدمتتان تقدیم میکنم:
• "شنبه های شعر"
شنبه ها از آسمان «شعر» می بارد! پشت پنجره می نشینیم و شر شر «شعر» ها را در حوض زندگی تماشا می کنیم. تیک تیک ساعت «وزن عروضی» می شود و از قل قل سماور «قافیه» می سازیم. فنجان قهوه هم «ردیف» می شود و کم کم کلمه می شویم، شنبه ها سرکار خانم رئیسی ما را به میهمانی شعر دعوت می کنند.
پذیرایی معمولا سلیقه ی میزبان است، میزبان ما هم قبلا ثابت کرده اند که بسی میهمان نوازند.
• "تازه های دوشنبه"
از تازه های نشر چه خبر؟
دوشنبه ها خانم فراهانی سری به بازار می زنند و کلی کتاب نوبرانه برایمان می آورند! امیدوارم طعم کتابهای تازه را زیر زبانتان مزمزه کنید و به یاد بسپارید.
• "چهار شنبه های داستان"
آی قصه قصه قصه نون و پنیر و پسته! چهار شنبه ها روز داستان و رمان و قصه های شنیدنی است... شهرزاد قصه گوی ما سرکار خانم محسنی هستند که قبول زحمت فرمودند و هرچهارشنبه کتابی خواندنی برایمان هدیه می آورند و رمان نویسهای ایران و جهان را به کتابخانه ی کوچک ما دعوت می کنند.
• "پنجشنبه های دعوا!"
من محور شرارتم! هر پنجشنبه قرار است دعوا راه بیندازم و فرار کنم!!!!! بحث و نقد و دعوا فقط روزهای پنج شنبه است!! هر هفته یک سوژه ی فرهنگی اجتماعی را بررسی خواهیم کرد.
• "سینما جمعه"
جمعه‌ها خون جای بارون می چکه!!! جمعه وقت رفتنه، موسم دل کندنه!!! اما کجا؟ کجا بریم؟ معلومه!!! سینما!!! امان از عصرهای جمعه که هیچ چیزی دوای دردش نیست الا یک «فیلم» خوب و عالی!! سیما خانوم جمعه ها ما را به «سینما» می برند و یک فیلم خوب و عالی به ما پیشنهاد می دهند! یک بار که به سینما جمعه سر بزنید مطمئنم مشتری ثابتش خواهید شد!!!
پس معطل چه هستی؟ به جمع ما خوش آمدی... کافیست کلیک کنی:
در یک عصر گس زمستانی که سرما و آلودگی هوا به اندازه ی کافی تا خرتناق حلقت فرو رفته و خسته از خیابانهای دود زده به خانه پناه می بری، تنها چیزی که می چسبد یک لیوان چای داغ است و لم دادن روی کاناپه و به دست گرفتن یک کتاب خوب! پیشنهاد من یک نمونه ی ناب از طنز آمریکایی است!!!
«بالأخره یه روزی قشنگ حرف می‌زنم»
نوشته ی « دیوید سداریس»
ترجمه ی «پیمان خاکسار» / نشر چشمه.
یکی از پر فروش ترین کتابهای پانزده سال اخیر در آمریکا!!! کتابی که وقتی به دستت می گیری می توانی مطمئن باشی که دیوید چاره ای جز خنداندن شما نداشته است!
David Sedaris: The master of satire
دیوید فرمانروای طنز ناب آمریکایی است!
طنز آمریکایی که می گویم زمین تا آسمان با طنزهای ایرانی فرق دارد!!! تاریخ آمریکا با «گذاری سهمناک به سوی مدرنیته» آغاز می شود، با مشارکت مدنی استقلال می یابد و مهاجرین، سرزمینی تازه را بر مبنای آرزوهایشان بنا می کنند. حرکتی جمعی که در چهارصد سال گذشته با سیری گاه تند و گاه کند برای تبدیل آمریکا به سرزمین فرصتها ادامه داشته است. آنچنان که می توان گفت تاریخ آمریکا با مدرنیته می آغازد در حالی که بسیاری از کشورها (به ویژه در خاورمیانه ی ما) تاریخشان با مدرنیته افول کرده است و این در همه ابعاد ادبیات و فرهنگ و تمدن این سرزمین تاثیری به سزا نهاده است.
طنز گزنده و دو پهلوی دلچسب ما ایرانی ها در طول قرون، زیر یوغ استبداد، چون پولاد زیر پتک آهنگران زبان پارسی به نیکی پرداخته شده و هماره خار چشم سلاطین ستمگر بوده است. اما شاعر و نویسنده ی آمریکایی می بایست کدام دیکتاتور را با گوشه و کنایه نقد کند و کدام تیغ آخته ای قلمش را تحدید و تهدید می کرده است که قریحه ی طنزش همچون ما خاور نشینانِ پر دغدغه پر رمز و راز گردد؟
طنز در ادبیات آمریکا به شدت جامعه محور است، نقد از خود شروع می شود و جامعه را به باد انتقاد می گیرد. طنز نویسان آمریکایی اغلب، مونولوگ نویسانی ساده و خوش تعریف هستند که با نوشتن اتوبیوگرافی هایی جذاب از ماجراهای زندگی روزانه ی خود، برای خنداندن مخاطب استفاده می کنند و از این طریق به مسائلِ روزِ جامعه نَقَب می زنند و رفتارهای جمعی مردمشان را دستمایه ی شوخی قرار می دهند.
اصولا استندآپ کمدی هم از همین جایگاه توانست به عوالم هنر راه پیدا کند. کمدین(که معمولا طنزنویسی قهار است) با اجرای سریعی از داستانی کوتاه و سوژه کردن خاطرات خود، همراه با لطیفه و شوخی‌های کوتاه و گذرا، مسائل و معضلاتِ موجود در اجتماع را به چالش می کشاند.
نمونه های موفق طنز آمریکایی مسیری مشابه را طی کرده اند: «دان هرالد» کاریکاتوریست و طنزنویس آمریکایى با قطعه ی «اگر عمر دوباره داشتم...» شهره ی آفاق شد! «گلن روکوویتز» با طنز نوشته هایش درباره ی مبارزه ی خودش با سرطان شناخته شد و رو به اجراهای استند آپ آورد! حتی «مارک تواین»ِ بزرگ که من به شخصه ترجیح می دهم خالق هاکلبری فین بدانمش تا طنازی چیره دست، به لطف اتوبیوگرافی که پس از مرگش به زیور طبع آراسته شد به طنزی سیاسی، رک و راست، بانمک و خشمگین!!! متهم شد!!! سداریس نیز از همین منظر می تواند اسطوره ی زنده ی طنز آمریکا باشد! سداریس در آثارش هیچ ترحمی نسبت به خود و خانواده‌اش ندارد و به قدری تند و تیز می‌نویسد که می توانی به خودت این اجازه را بدهی که از او متنفر شوی و از آقای نویسنده خواهش کنی که این همه خود زنی بس است!
هنگام خواندن کتاب می توانی «آقوی همساده» را تصور کنی که مقابلت ایستاده و تلخ ترین خاطراتش را با قهقهه برایت تعریف می کند!!! مرز واقعیت و تخیل در نوشته های او بسیار باریک است و نمی دانی تا کجایش را باید باور کنی!
یکی از مشکلاتی که خواننده ی فارسی زبان را با چالش مواجه می کند عدم آشنایی با «عرف زندگی» و «فرهنگ آمریکایی» در بخش اول کتاب، و سختگیری های تأنیث «دستور زبان فرانسه» در بخش دوم کتاب است که بار اصلی طنز داستان را بر دوش می کشند! من به شخصه ترجیح می دادم مترجم با درج زیر نویس، به یاری خواننده بیاید، با این وجود، فن بیان خاکسار بسیار قوی، روان و ارزشمند است و می تواند سبب شود که تا پایان داستان، کتاب را زمین نگذارید!
سداریس با نوشتن این کتاب جایزه ی «ثربر» ، معتبر ترین جایزه ی طنز امریکایی را برد و مجله ی تایمز او را طنزنویس سال نامید. سداریس در دسامبر سال 2008 ازدانشگاه بیرمنگام دکترای افتخاری دریافت کرد...
امیدوارم از خواندن این کتاب نهایت لذت را ببرید.
امیدوارم از خواندن این کتاب نهایت لذت را ببرید.
پسا نوشتار 1: حالا که همه ی برنامه ریزی ها برای پسا برجام صورت گرفته ما نیز پی نوشت ها را به نام پسا نوشتار نامگذاری می کنیم تا نشان دهیم چقدر به مشارکت در سرنوشت مملکت خویش علاقمندیم!!
پسا نوشتار 2: سداریس در اکثر داستانهایش همراهی دارد به اسم هیو همریک!!! راستش را بخواهید در ترجمه هیچ ردی نمی توانی از این اسم پیدا کنی که زن یا مرد بودنش را بفهمی!!! با سرچ در نت فهمیدم این آقای نقاش longtime partner آقای سداریس تشریف دارند و ایشون اینطور این ارتباط را توصیف کرده اند که: "the "sort of couple who wouldn't get married تو خود حدیث مفصل بخوان ازین مجمل!!!
پسا نوشتار 3: یک نمونه ی موفق دیگر از طنز آمریکایی که به فارسی ترجمه شده و بسیار مورد استقبال قرار گرفته «عطر سنبل، عطر کاج» اثر «فیروزه جزایری دوما» (نویسنده ی ایرانی آمریکایی) است که در آمریکا با نام funny in farsi منتشر شده و به لحاظ سبک نوشتار بسیار شبیه کتاب «بالأخره یک روزی قشنگ حرف می‌زنم» است. امیدوارم روزی درباره این کتاب هم برایتان بنویسم.
بی تو ای سرو روان
با گل و گلشن چه کنم؟
زلف سنبل چه کشم؟ عارض سوسن چه کنم؟
حافظ جان
روزهای پس از کودتاست...
شهریور 1332 ، گرم و کسل کننده، دلها پر از حسرت، چشمها اشک، اشکها خون... اعلامیه ای دستنویس در بازار تهران دست به دست می چرخد و برقی در چشمها می درخشد، لبها زیر لب زمزمه می کنند: "نهضت ادامه دارد"...
نهضت مقاومت برای زنده ماندن جبهه ملی، نهضتی برای اعاده ی حیثیت و استقلالِ ایران، نهضتی برای مبارزه با حکومتهای دست نشانده، آمدند تا آن زمان که باز حکومت ملی برقرار شود، در برابر کودتاچیان مبارزه کنند.
محمد نخشب، علامه زنجانی، مهندس بازرگان، علامه طالقانی، دکتر یداله سحابی و بعدها فرزند خلفش عزت، رحیم عطایی، عباس رادنیا، حسن ترمه، عباس شیبانی و... همه بودند و از همه ی احزاب ملی و افراد آزاده تقاضای همکاری کردند و بقیه هم قبول کردند و دست بر زانو گذاشتند تا برخیزند... ولی مگر می شود در فضای پلیسی و امنیتی و خطرات جانی، با دولت کودتا مبارزه کرد؟
12 نفر از اساتید دانشگاه _عضو "نهضت مقاومت ملی"_ نامه ی اعتراض آمیزی برای کمیسیون نفت مجلسین فرستادند و دستمزدشان با اخراج پرداخت شد، ناچار یازده استاد دانشگاه رفتند و شرکت یاد را تأسیس کردند که بعدها شد پایگاهی برای نهضت آزادی ایران....
در 16 مهر 1332 در اعتراض به محاکمه ی دکتر مصدق و دکتر شایگان، و به خواست نهضت مقاومت، دانشجویانِ دانشگاه تهران تظاهرات وسیعی در خیابانهای شهر بر پا کردند، و این سبب شد شعبان جعفری ها به یاد کودتای چند ماه پیش باز به خیابانها بریزند و خنجرِ جهل و توحّش را در قلبِ دانش و آگاهی فرو کنند... پلیسِ کودتا به جانِ مردم افتاد و با سرکوبی وحشیانه، حدود 600 نفر را دستگیر کرد.
21 آبان باز مردم در ادامه اعتراضات به محاکمه ی دکتر مصدق به خیابان آمدند و درگیری ها شدید شد، هرکه را می گرفتند، بدون محاکمه به شهرهای دور تبعید می کردند... فردای آن روز، چاقوکش‌های حکومتی کسبه‌ای را که مغازه‌های خود را بسته بودند غارت کردند و بدین ترتیب دردی دیگر بر سینه ی مردم تلنبار شد، چه سرنوشت شومی است که ایرانی جماعت بعد از هر دوره ی شکوه و شکوفایی باید در چاه ظلمت و خفقان سقوط کند؟
محمدرضا پهلوی فکر می کرد حالا دیگر هیچ کس مقابلش قد علم نخواهد کرد، غافل از اینکه هر بغض فروخفته ای لاجَرَم روزی خواهد ترکید...
۷ آذر ۱۳۳۲ مصدق در جلسه هفدهم دادگاه بدوی اش، فریاد می زند: آنجایی که حق در کار باشد، با هر قوه‌ای مخالفت میکنم؛ از همه چیزم می‌گذرم. نه زن دارم، نه پسر دارم، نه دختر دارم؛ هیچ چیز ندارم مگر وطنم را در جلوِ چشمم دارم و تا نفس دارم، دنبال عقیده ی صحیح خود هستم...
بازگشایی سفارت انگلیس و سفر نیکسون بهانه بود، مگر می شود بعد از کودتا سکوت کرد؟ مگر می شود بر آتش زیر خاکستر دمید و شعله ای بلند نشود؟
در ۱۴ آذر، دانشجویان فعال به سخنرانی در کلاس ها پرداختند و نا آرامی تمامیِ محوطه ی دانشگاه تهران را فرا گرفت. دولت کودتا تصمیم به سرکوب اعتراضات گرفت. در 16 آذر سربازان و نیروهای ویژه ارتشی پس از هجوم به دانشگاه، به کلاس های درس حمله کرده و صدها دانشجو را بازداشت و زخمی نمودند. نیروهای امنیتی در دانشکده ی فنی، به روی دانشجوها اسلحه کشیدند و سه آذر اهورائی در تاریخ ایران جاودانه شدند!!
احمد قندچی، آذر شریعت رضوی، مصطفی بزرگ نیا...
سه قطره خون...
دریغا که بار دگر شام شد سراپای گیتی سیه‌فام شد
همه خلق را گاهِ آرام شد بجز من که درد و غمم شد فزون
جهان را نباشد خوشی در مزاج بجز مرگ نَبْوَد غمم را علاج
ولیکن در آن گوشه در پای کاج چکیده ست بر خاک سه قطره خون *
فردای آن روز نیکسون به ایران آمد و دکترای افتخاری حقوق را در دانشگاه تهران که در اشغال نیروهای نظامی بود، دریافت کرد.
آذر ۱۳۳۲، نماد فریاد میهن پرستی دانشجویان ایران، و نمایانگر واکنش دولت کودتا به فعالیتهای دانشجویی بود که به دنبال آن سرکوب نظام‌مند تمامی فعالیتهای اجتماعی، روی داد...
16 آذر نماد حق طلبی دانشجویان ایران زمین است... از آن به بعد دانشجویان مبارز ایران، هر سال یاد یاران دبستانی خود را گرامی می دارند و فریاد دانشگاه را به گوش مستبدین تمامیت خواه می رسانند...
سه روح آزاده ی آذرفام بیش از شصت سال است که شبها خواب از چشم دیکتاتورها می ربایند...
و
تو را آن به که چشم
فرو پوشیده باشی!!
* شعری از صادق هدایت است در داستان سه قطره خون.
** استادِ گرانقدر دکتر شریعتی درباره ی این رویداد گفته است: اگر اجباری که به زنده ماندن دارم نبود، خود را در برابر دانشگاه آتش می‌زدم، همان جایی که بیست و دو سال پیش آذرمان در آتش بیداد سوخت، او را در پیش پای نیکسون قربانی کردند.
*** عنوان و خط پایانی از سرودِ ابراهیم در آتش سروده ی شاملوی بزرگ وام گرفته شده است.
رضا براهنی را نمی شناسم!
تصور کن رضا براهنی هنوز هم همانند روزهای گذار از کودکی به نوجوانی، برایم یک اسم است روی جلد یک کتاب فیروزه ای، کنج کتابخانه ی بزرگ خانه ی کوچکمان، که نامش هیچ ربطی به قیافه اش ندارد! "طلا در مس" آن وقت زیرش هم نوشته «در شعر و شاعری»!
شاید در روزهای نوجوانی تصورم مثل همه ی آدمها این بود که کیمیاگری یعنی جادوی تبدیل مس به طلا! همین کافی بود تا حس کنجکاوی مرا بر آن دارد تا ببینم این براهنی چطور کیمیاگری به راه انداخته است در این صحیفه ی غریبه، و دیری نپایید که هنگام ورق زدن این کتاب، براهنی جادویش را عیان کرد و اکسیری از کیمیای شعر معاصر بر وجودم پاشید تا این مس ناسره رنگ طلا بگیرد.
من که تا پیش ازین کل شعرهای خوانده و ناخوانده ام بین صفحات کتاب فارسی مدرسه جاخوش کرده بود و حالم از هرچه شعر معاصر به هم می خورد به یکباره افتادم در میانه ی دنیایی نو با یک عالمه کلمه و واژه و اسمهای ناشنیده...
طلا در مس با «شعر» شروع می شد و با بررسی «شاعر» ها ختم می شد:
شاعر روزگار من و شما خانم ها و آقایان معاصر، باید همیشه جنازه ی فردوسی، آن دهقان طوس را که هزار سال پیش، از دروازه ی «رزان» به بیرون برده می شد در پیش چشم داشته باشد؛ و باید در سال هفتم پس از خبه شدن و سنگسار شدن و حلق آویز شدن «حسنک» پاهای پوسیده ی او را که هنوز پس از ده قرن بر روی صفحات تاریخ آویزان است، زیارت کند؛ و در هزاره ی حلق آویز شدن او شرکت کند و از زبان تبعیدی «یمگان» بشنود که چگونه بر رَهش غولان نشسته اند و دهان باز کرده و چگونه معدلان، خود دشمنان زبان عدل و حکمت اند و چگونه انگشتان را قلاب کرده اند تا خون ماهیان ضعیف را بمکند؛ و باید از سوراخ کفتر پران «حصار نای»، از روزن قصاید «مسعود سعد»، نگاهی به درون حصار نای بیفکند و ببیند چگونه روحی چون نای در حصار نای می نالد و چگونه «در آتش شکیب چون گل فروچکان» شده است...
شاعر روزگار من و شما خانم ها و آقایان معاصر، باید شهادت بدهد که چگونه «ابونصر کندی»، در خوارزم خصی شد و در «مرو» خونش ریخت، تنش در زادگاهش«کندر» به خاک رفت ، سرش به «نیشابور» مدفون گشت و پاره ای از جمجمه اش به «کرمان» به نزد «نظام الملک» برده شد، و باید شهادت دهد که چگونه نظام الملک وزیرکشی را بنیان نهاد و اصولا روشنفکر کشی در طول تاریخ دچار چه تحولی شد؛ و شاعر روزگار من و شما خانم ها و آقایان معاصر، باید بداند چگونه در «حمام فین» تاریخ رگ بران روشنفکران آغاز گردید و دور شو، کور شوها، آدم بر روی لوله ی توپ گذاشتنها، چشم بندی های سیاسی، طنابهای دار و بارانهای گلوله و تیرباران های سپیده دم آغاز شد...
«چرا نگرید چشم و چرا ننالد تن؟» و چرا من باید این کتاب را زمین می گذاشتم با این مقدمه ی طوفانی؟
شعری که برایم پیش از این تبلورش در غزل بود، و کلافگی از حفظ کردن مضامین قطعه و قصیده، حالا پر شده بود از مضامین بدیع! شاید نمی فهمیدم آن زمانها (و شاید هم تا همین اکنون) که شکل ذهنی و تصویر و الهام و اشیاء در شعر و شاعری یعنی چه! ولی می فهمیدم که شعر خوب با شعر بد چه فرقی دارد! می فهمیدم که ادبیات ناب را باید در جایی به جز کتاب فارسی مدرسه جست.
نیما را در «ماخ اولا»یش یافتم و انقلاب ادبی و زبان سمبلیکش را فهمیدم، توللی خواندم و با عاشقانه های ش.هو.تنا.کش ضربان قلبم تند شد و با «فردای انقلابش» همان قلب برای وطن تپیدن آغاز کرد...
شاملو برایم اسطوره ی ادبیات شد و نوجوانی ام به فروغ خوانی گذشت و غرق در صلابت کلام اخوان، چه حس عجیبی داشتم وقتی می دیدم براهنی بی رحم و منصف بر طلایه داران شعر نو تاخته و سیاوش کسرایی، منوچهر آتشی، فریدون مشیری، یدالله رویایی، م آزاد، سپانلو، احمد رضا احمدی، را کلمه به کلمه بر بوته ی نقد نهاده بود.
حال سالها گذشته است و من هنوز رضا براهنی را نمی شناسم! ولی به واسطه ی «طلا در مس»ش با نسل طلایی شاعران زمانه ام آشنا شده ام.
در پسِ سالها تحصیلات عالی و متعالی، که حاصلش پشت کردن به بسیاری از علایق جوانی بود، دریافته ام که رگه های طلا در معادن مس یافت می شود و فراتر از تصور کیمیای جوانی، رسالت رضا براهنی نمایاندن رگه های گرانبهای طلای شعر با صلابت بود، در حجم انبوه شعرگونه های بی اصالت در دوره ای که همگان را سرِ سرودن بود و تب این طلای ناب همه گیر...
آقای براهنی، برای این لطف بزرگ از شما ممنونم...
به مناسبت زادروز براهنی...
قدرت وسیله نیست. هدف است . آدمی دیکتاتوری را به منظور حراست از انقلاب بر پا نمیکند ، انقلاب می کند تا دیکتاتوری را بر پا کند
#جورج_اورول
کتاب 1984
همه چیز از اتحاد حیوانات مزرعه بر سر آرمانهایشان شروع می شود. حیوانات ، مزرعه را فتح می کنند و از پس این پیروزی ایدئولوژیک باید مزرعه را خودشان اداره کنند.
هفت قانون تصویب می شود و خوکی به نام اسنوبال اداره امور را در دست می گیرد.
مدتها می گذرد و حیوانات می بینند که اداره ی مزرعه بدون تخصص و امکانات یک جاهایی می لنگد!!! ولی چه می شد کرد؟ «رابطه با آدم ها» ممنوع است!!!
داستان روال خود را طی می کند و اتفاقات پیاپی کار را به جایی می رساند که نسل دوم انقلاب روی کار می آید و اختلافاتی شدید در تصرف قدرت با نیروهای نسل اول دارند.
از آنجایی که انقلاب فرزندان خودش را می خورد ناپلئون به جای اسنوبال اداره امور را در دست می گیرد و در عین ناباوری نسل اول انقلاب مزرعه موجوداتی معرفی می شوند که آرمانهای انقلاب را فراموش کرده اند و خیانتهای بسیاری به حیوانات مزرعه انجام داده اند.
نسل اول انقلاب مزرعه تبدیل می شود به اپوزیسیون خارج نشین!!! تبدیل می شود به عامل تهدید!! می شود مسئول همه اتفاقات ناگوار مزرعه، مسئول همه ی اتفاقاتی که حاصل بی عرضگی های خوکها در اداره مزرعه بوده است.
اما به نظر من فصل هفتم کتاب اوج داستان را در بر میگیرد. اتفاقاتی که بسیار در تحلیل اکثر انقلابهای بزرگ دنیا بسیار آشناست.
زمستان سرد و سخت است، آذوقه کمیاب شده است، آسیاب بادی متلاشی شده است... انسانها مزرعه را تحریم کرده اند و هیچ کمکی به آنها نمی کنند. جان حیوانات در خطر است اما ناپلئون بر سریر قدرت تکیه زده و فقط فشار را بر حیوانات بیشتر می کند تا خودشان زنده بمانند. اما این مسئله باید از دید جوامع بین الملل(آدمها) مخفی بماند تا به آنها گیر حقوق بشری ندهند. در چنین شرایطی خوکها مجبورند تا به مذاکره با آدمها تن بدهند تا محصولات مزرعه را از آنها بخرند، تخم مرغها را در سبد می چینند و در پس تظاهر به قدرت پوشالیشان، به آدمها می فروشند. ولی حیوانات مزرعه همه ناراضی اند... مرغها اعتراض می کنند و می گویند این کار جنایت است اما حاکمیت آنها را تحت فشار قرار میدهد، نفوذی میخواندشان و جیره ی آنها را قطع میکند تا صدایشان خفه شود،
اینها همه را گفتم که به این بخش برسم: هرجامعه ای پر است از نیروهای متخصص قوی ولی کناره گیر و بدون احساس مسئولیت!!!
در این مزرعه اسبی تنومند و قوی وجود دارد به نام باکسر، او تمام تلاش خود را صادقانه و مخلصانه در جهت پیشبرد منافع مزرعه انجام می دهد. از مسائل روز سیاسی مزرعه کم و بیش اطلاع دارد ولی می گوید وظیفه ی من تلاش برای پیشرفت است! (حتی اگر به دلیل محدودیتها به نتیجه نمیرسد!)
وقتی که در مزرعه کودتا می شود و حاکمین دست به حیوان کشی می زنند باکسر با اطلاع از شرایط حرص می خورد، می داند انقلاب اولیه شان برای رسیدن به چنین روزی نبود! می داند حتی پیش از انقلاب هیچ انسانی هیچیک از حیوانات مزرعه را نکشته بود!!! می داند آن زمان محصولات مزرعه خیلی بیشتر بود!!! ولی نمی تواند افکارش را عملیاتی کند!! سعی می کند که با کار بی دریغ تلاش کند تا روزهای با شکوه گذشته را بسازد و البته سر خودش را گرم کند تا این افکار از ذهنش خارج شوند.
یکی از مسائلی که تمام انقلابها و البته جنبشهای مردمی با آن دست و پنجه نرم می کنند همین نیروهای متخصص تک بعدی است که سعی می کنند صرفا در زمینه کاری خود بهترین باشند و از توان خودشان برای بهبود وضعیت سایرین استفاده نمی کنند. نباید فراموش کرد که برای پیشرفت هر جامعه ای علم و عمل باید در کنار یکدیگر برای اداره ی امور به کار گرفته شود.
نکته ی دیگر تعصب ایدئولوژیک است، وقتی روشهای حکومت ایدئولوژیک به بن بست برسد مجبور می شوی بر خلاف آنچه سالها شعار می دادی عمل کنی و تبدیل به یک مضحکه سیاسی بزرگ شوی!!! مجبوری آنچه را که بابتش سالها هزینه داده ای با هزینه دوباره برای به دست آوردنش تلاش کنی!!!! مثلا در این کتاب رابطه با آدمها و فروش تخم مرغها و خرید آذوقه...
اما مضحکه ی بزرگتر تبدیل انقلاب به آن چیزیست که با آن مبارزه کرده است! یک روز به بهانه ی فتنه بر خیرخواهانش ظلم میکند و یک روز به بهانه ی نفوذی بودن! غافل ازینکه با این روند، بالاخره یک روز همه چیز از دست میرود...
و چقدر آشناست این چند حکایتی که برایتان تعریف کردم...
#قلعه_حیوانات
#جورج_اورول
#نفوذ
#فتنه
فاجعه منا اتفاق افتاد به جای همدلی و همدردی به جون هم افتادیم! همو مسخره کردیم، همو متهم کردیم!
ماجرای فیتیله پیش اومد، تحصن کردیم! فیتیله تعطیل شد، باز به جون هم افتادیم، همو مسخره کردیم، همو متهم کردیم!
عملیات تروریستی تو لبنان و فرانسه اتفاق افتاد و همه دنیا غمگین شد! باز ما به جون هم افتادیم و همو مسخره کردیم و همو متهم کردیم!
این همه خبرنگار به جرمهای واهی دستگیر شدن، تحصن که هیچ! عکس پروفایلهامون را هم به هیچ رنگی تغییر ندادیم و فراموش کردیم رنگهامون سبز بود و بنفش شد و رنگین کمانی شدیم و هیچی نشدیم!
حالا دوباره خبر بد...
هادی حیدری که استاد رنگ و نقش بود!
هادی حیدری که فقط کاریکاتور میکشید!
به جمع دوستانش پیوسته، همونهایی که ما زود فراموششون میکنیم!
حالا که هادی حیدری دستگیر شده هم ما فرصت کافی داریم که باز به جون هم بیفتیم و همو مسخره کنیم و همو متهم کنیم!
مثل همیشه...
هادی حیدری و دخترش باران...
یک روز بغداد، یک روز بمبئی، دیروز بیروت...
و امروز... پاریس...
پاریس... عروس اروپا... مهد آزادی و قلب تپنده ی شعر و شراب و موسیقی...
شریان حیاتی دموکراسی... کافه های شبانه، گپ های روشنفکرانه و غروبهای عاشقانه...
به یکباره طاعون جهل نوین پشت دیواره های شهر می رسد، زامبی هایی با مغرهای تارعنکوبت بسته، دسته دسته به بیعت شوم شیطان در می آیند، آنگاه وضو با خون ساخته و خالصانه به جنگ تمدن بشری می شتابند... فرقی نمی کند کجا، تهران یا بمبئی، بغداد یا پاریس... آمده اند تا جهنمی از دنیا بسازند و در ازایش بهشت بخرند!
جهل بر علیه عشق قیام کرده است...
کلاشنیکف به دست، به جنگ موسیقی آمده است...
گلوله در برابر هنر..
تحجر در برابر اندیشه...
و دنیا بوی خون گرفته است... تهران یا بمبئی، بغداد یا پاریس...
امشب دنیا داغدار بیهودگیِ بیست و یک قرنیست که انسان با خِرَد خو نگرفت...
امشب دنیا سوگوار بیهودگی بیست و یک قرنیست که انسان به بهانه ی بهشتها و جهنمهای دست سازش، انسانیت را به توپ بست!...
امشب دنیا... امشب هم تمام می شود...
از فردا روز دیگری آغاز می گردد، روزی که لکه های خون روی صورتهایمان هنوز به جا مانده، ولی روزی دیگر است...
فردا سیاستمداران در محکوم کردن از یکدیگر سبقت می گیرند و کسی به یادشان نمی آورد که اگر به جای گلوله، گل در خشابها می چکاندیم اگر بوسه جای بمب را می گرفت! دنیا زیبا تر بود!
شاید اگر به جای پادگان کتابخانه می ساختیم، اگر به جای بیانیه های سیاسی شعر میخواندیم!
اگر هر روز به هم لبخند هدیه می دادیم! شاید امروز همگی شادتر بودیم و می شد نابودی "جهل" را جشن گرفت!
صبح که دنیا از خواب بیدار شود، انسان قرن بیست و یکم را در مواجهه با تصمیمی بزرگ خواهد دید! اینکه در آتش نفرین شده ی خشم و نفرت و تبعیض و بغض و کین، آدم ها به جان هم بیفتند و تقاص "جهل" عده ای را از هم بگیرند و دنیای خویش را بسوزانند... یا اینکه دست در دست هم به مبارزه با جهل و تعصب و نفرت و خرافه بروند و پس از پیروزی نهایی، بهشت برین را در دنیا برای خود بسازند...
اینجا دغدغه های روزانه ی یکی از اهالی ایران زمین را می خوانید
موضوعات
- کاریکاتور (۶)
- دلنبشته (۶۷)
- جامعه (۸۴)
- کتابخانهی کوچک من (۱۱)
- عکس نبشته (۴)
- تاریخ به روایت من (۲۴)
- تحریف ادبی (۶)
- کارگاه داستان (۱)
- فیلم و زندگی (۴)
- نامههای عاشقانه از قلب خاورمیانه (۲)
آخرین نظرات
-
مرضیه .ه
سلام یادمه یه نفر با ... -
زری シ
سلام علیکم -
زری ...
سلام عمل جراحی داشتین ؟ -
کلنگ همساده
چقدر این نوشته کوتاه ... -
گفت و چای
پاینده باشند و سلامت همه پدر ها و به ویژه پدر محترم شما -
ناشناس
سلام دوره آقای خاتمی بهتر بود؟ -
رحیم فلاحتی
روح شون شاد . برای حاند اسماعیلیون خیلی ناراحت شدم ! -
خمار مستی
خواهرک من همه را خوندم ...
محبوب ترین مطالب
پربیننده ترین مطالب
مطالب پر بحث تر
پیوندها
- کانال تلگرامی من (خمارمستی)
- بنیاد باران
- گاردین
- رویترز
- وال استریت ژورنال آسیا
- آسوشیتدپرس
- بلومبرگ
- سی ان ان
- لسانجلس تایمز
- چاینا دیلی
- نیویورک تایمز
- یو اس ای تو دی!
- پارسینه
- خبر فارسی
- بهار نیوز
- ایلنا
- روزنامه شرق
- روزنامه قانون
- روزنامه اعتماد
- روزنامه آفتاب یزد
- همشهری داستان
- آفتاب
- سیمرغ کوه قاف می نویسد اینجا...
- کاوه رضایی شیراز
- نجوای آزادی
- یک پزشک...
- الدین
- سفینه رضا بابایی